Sự hình thành và phát triển xã Tân Lợi

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN XÃ TÂN LỢI

Từ xa xưa, trên vùng đất Tân Lợi ngày nay là một vùng hoang vắng với đất đai màu mỡ, rừng rậm nguyên sinh, không người sinh sống. Sang nữa đầu thế kỷ XVIII, một bộ phận dân cư người S’Tiêng và sau đó là người Khmer, trong hành trình đi tìm vùng đất mới đã dừng chân khai phá, định cư sinh sống, lập nên vùng đất Hớn quản (Bình Long ngày nay). Tiếp đó, họ tiến sâu vào rừng khai hoang, mở đất và sinh sống trên vùng đất Tân Lợi ngày nay. Người S’tiêng chính là những cư dân bản địa đầu tiên của Tân Lợi. Nữa cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, sau khi thực hiện thành công chính sách mở rộng lãnh thổ về phương Nam, vào năm 1808, Nhà Nguyễn đã cho thiết lập cơ cấu hành chính và hệ thống đồn ải để dễ quản lý dân cư và lãnh thổ. Tân Lợi thời điểm này chỉ là một vùng rừng rậm nguyên sinh chưa được khai phá, chỉ có một bộ phận nhỏ đồng bào S’tiêng sinh sống. Năm 1862, Thực dân Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông Nam Bộ, đến năm 1867 tiếp tục chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Bộ và tiến hành thiết lập bộ máy cai trị trên toàn bộ Nam kỳ. Ngày 5/1/1876, Tổng chỉ huy lực lượng viễn chinh Pháp tại Nam kỳ ra Nghị định chia Nam kỳ thành 4 khu hành chính là Sài Gòn, Vĩnh Long, Mỹ Tho và Bát Xác, mỗi khu hành chính lại được chia nhỏ thành nhiều hạt. Theo đó, Tân Lợi nằm trong vùng Hớn Quản, thuộc hạt Thủ Dầu Một, khu hành chính Sài Gòn. Năm 1899, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định quy định tất cả các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Đông Dương đều thống nhất gọi là tỉnh. Từ sau năm 1900, thực dân pháp cho thiết lập một cấp trung gian giữa tỉnh và tổng gọi là địa lý hành chính, về sau đổi lại gọi là quận. Tân Lợi thuộc địa lý hành chính Hớn Quản, tỉnh Thủ Dầu Một. Tháng 10/1956, chính quyền Ngô Đình Diệm cho tách một số quận của 2 tỉnh Bắc Thủ Dầu Một và Biên Hòa để thành lập tỉnh Bình Long theo Sắc lệnh số 143/NV, ngày 22/10/1956). Bình Long lúc này gồm có 3 quận là An Lộc, Lộc Ninh và Chơn Thành, theo đó, Tân Lợi là một xã thuộc tổng Quản Lợi, quận An Lộc, tỉnh Bình Long.
Ngày 30/4/1958, theo Quyết định số 107 của Tỉnh trưởng Bình Long, thị trấn Quản Lợi được chia thành 3 khu: khu 1, khu 2, khu 3. Ngày 22/10/1958, theo Nghị định 584 của Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa bãi bỏ 6 tổng của tỉnh Bình Long gồm Tân Minh, Quản Lợi, Minh Ngãi, Lộc Hiệp, Thành An, Phước Lễ. Lúc này Tân Lợi là một xã thuộc quận An Lộc. Tháng 5/1968, Tỉnh ủy Bình Long thành lập Thị ủy An Lộc, đồng thời lập lại quận Hớn Quản. Lúc này Tân Lợi là một xã thuộc quận Hớn Quản. Ngày 2/7/1976, trên cơ sở nhập 2 tỉnh Thủ Dầu Một và tỉnh Bình Long, Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất quyết định thành lập tỉnh Sông Bé và điều chỉnh một số huyện thuộc tỉnh Sông Bé. Theo đó, huyện Bình Long được thành lập trên cơ sở sát nhập 3 huyện: Lộc Ninh, Chơn Thành, Hớn Quản. Cũng trong năm này, hai xã Tân Lợi và Tân Hưng được sát nhập thành xã Lợi Hưng, thuộc huyện Bình Long, tỉnh Sông Bé. Theo nghị định số 16/CP ngày 18/3/1998 của chính phủ, cho phép chia tách một số xã của huyện Bình Long. Ngày 20/4/1998. Xã Tân Lợi được tái lập trên cơ sở chia tách xã Lợi Hưng thành hai xã Tân Lợi và Tân Hưng. Tân Lợi ổn định và phát triển từ đó đến nay. Như vậy, lịch sử hình thành và phát triển của xã Tân Lợi cũng chính là quá trình hội tụ, đoàn kết, giúp đỡ nhau giữa các dân tộc. Họ cùng nhau khai hoang, lập ấp, xây dựng quê hương Tân Lợi từ vùng đất hoang vu trước kia trở thành một Tân Lợi đang trên đà phát triển phồn vinh của ngày hôm nay.